Şefkatli Zihin Psikoeğitim Programı (CMT)

Şefkatli Zihin Psikoeğitim Programı (CMT) Nedir?

8 haftalık Şefkatli Zihin programı (The Compassionate Mind Training – CMT) kanıta dayalı bilimsel bir psikoterapi yöntemi olan Şefkat Odaklı Terapi (Compassion Focused Therapy – CFT) yönteminin gruba uyarlanmış psikoeğitim versiyonudur.

​

Klinik Psikolog Prof. Paul Gilbert tarafından geliştirilen Şefkat Odaklı Terapi (Compassion Focused Therapy – CFT) kanıta dayalı bir psikoterapi yöntemi olup üçüncü dalga bilişsel davranışçı terapi yaklaşımları arasında önemi bir yere sahiptir.

​

Bilişsel Davranışçı Terapiler olumsuz düşünce şemalarını değiştirerek kişide duygu ve davranış değişikliği yapmayı hedefler. Bu anlamda şefkat odaklı yaklaşımlar da olumsuz düşünce kalıplarının değişmesi, bunun için de bilişsel ve duygusal süreçler hakkında içgörü kazanılmasını ve şefkat becerileri, yani acıyı azaltmaya yönelik yeni düşünce ve davranış seçenekleri yaratmak üzerinde durur.

​

Evrimsel ve sosyal psikoloji alanlarından da beslenen bu terapi ekolü 40 yılı aşkın süredir klinik psikoloji alanında çalışan Gilbert tarafından özellikle depresif ruh hali, utanç ve özeleştiri konularına odaklanarak kuramlaştırılmıştır. 8 haftalık Şefkatli Zihin programı ise bu terapi ekolünün genel yaşam grubuna uyarlanmış psikoeğitim versiyonu olup küçük yaşantı grupları halinde birbirimize ve kendimize karşı şefkat kapasitesi geliştirmemize alan açan 8 haftalık bir protokoldür. Şefkat Odaklı Terapi modelinin teorisi ve pratiklerini kullanarak içgörü ve beceri kazandırmayı hedefler. Mindfulness yani farkındalık becerileri ile şefkat, yani acıyı azaltmaya yönelik tavrı içeren bir müdahaledir.

​

Gilbert şefkatin üç boyutu olduğunu söyler:

• Benden başkalarına sunulan şefkat – Öz’den diğerlerine

• Başkalarından bana sunulan şefkati kabul etmek – Diğerlerinden Öz’e

• Kendi kendime sunduğum şefkat – Öz şefkat

​

Bu programda şefkatin bu üç boyutu da ele alınır ve her üç boyutu da geliştirme üzerine çalışılır. Şefkatli bir zihin her yöne şefkat gösterebilme kapasitesine sahiptir.

​

8 Haftalık Şefkatli Zihin Programı (The Compassionate Mind Training – CMT) Kimler Için Uygundur?

Hem kendimize hem de başkalarına karşı şefkat göstermek iyi bir yaşam becerisidir ve daha mutlu, dengeli ve huzurlu bir hayat sağlayabilir. Şefkat aynı zaman da gruplar ve toplumlar için güvenli ve birbirine özenli davranan bireylerden oluşan toplumlar yaratmayı hedefler, bu anlamda iyi bir liderlik ve ebeveynlik becerisidir. Bu açıdan şefkat çalışması herkes için uygundur.

​

Ancak aşağıdaki durumlardan bir veya bir kaçı sizi tanımlıyorsa bu psikoeğitim programından fayda alma ihtimaliniz çoktur:

• Mizaçsal olarak kaygılı biriyseniz

• Olumsuz öz düşünce kalıplarınız varsa (Yetersizim, beni gerçekten tanısalar aslında kimse sevmez, sevilmezim vb.)

• Kendinize karşı zorlayıcı ve eleştirel bir tutum benimsiyor, sık sık negatif bir iç sesle kendi kendinize konuşuyorsanız (İyi bir insan olsam böyle olmaz, yeterince çok çabalasam başıma böyle işler gelmez vb)

• Meli – malı düşünceler ve tavırlar dediğimiz yargılayıcı, mükemmeliyetçi tavra sahipseniz

• Travmatik ya da zorlayıcı olarak tanımladığınız yaşantılarınzı varsa

• Eleştirel bir ortamda büyüdüyseniz ve veya hala eleştirel ve yargılayıcı bir çevrede yaşıyorsanız

• Duygusal olarak ihmal edilmiş, zorlayıcı bir çocukluk geçirdiyseniz

• Utanç, kaygı öfke gibi zorlayıcı duygular ile başa çıkmakta zorlanıyorsanız, zorlayıcı duygular açığa çıktığında kaçınıyor ya da aşırı tepkiler veriyorsanız

• Sınır koyma ve korumada sorun yaşıyor, başkalarının ihtiyaçları ile kendi ihtiyaçlarınız arasında denge kurmakta zorlanıyorsunuz

• Tükenmişlik problemleri yaşıyor, hem başkalarının hem kendi ihtiyaçlarınızı farketmek ve gidermede yetersiz kaldığınızı hissediyorsanız

• Ebeveynlik, yöneticilik gibi roller, başkalarına bakım verme meslekleri olan psikologluk, doktorluk, öğretmenlik gibi işlerle meşgulseniz

​

​

​

​

 

8 Haftalık Şefkatli Zihin Programı (The Compassionate Mind Training – CMT) Etkililiğine Dair Kaynaklar

Her 8 haftalık programı aynı değildir ve Şefkat programları o alanda eğitim almış terapistler veya akredite  eğitmenler tarafından verilebilir. Böylece programdan herkesin en üst düzeyde fayda alması sağlanır ve katılımcımların herhangi bir zarar görmeleri de engellenmiş olur. Şefkat odaklı terapi güçlü bir terapötik araçtır ancak her yaklaşım da herkes için uygun olmayabilir. Bu konuda size özel değerlendirmeyi bir terapist veya eğitmen ile yapmanızı öneririz.

​

Kaynak kitaplar

• Şefkatli Zihin, Paul Gilbert, Diyojen Yayınları

• Merhamet (Şefkat) Odaklı Terapi, Pegem Akademik Yayınları

• Öz Şefkatli Farkındalık, Christopher Germer

• Focused therapies and compassionate mind training for shame and self attacking (İngilizce kaynak)

• The Compassionate Mind Approach to Difficult Emotions: Using Compassion Focused Therapy (İngilizce kaynak)

• The Compassionate Mind Workbook: A step-by-step guide to developing your compassionate self (İngilizce kaynak)

​

Makaleler

• Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53(1), 6-41.

• Gilbert, Paul. “Introducing compassion-focused therapy.” Advances in psychiatric treatment 15.3 (2009): 199-208.

• Irons, Chris, and Charles Heriot‐Maitland. “Compassionate mind training: An 8‐week group for the general public.” Psychology and psychotherapy: Theory, research and practice 94.3 (2021): 443-463.

• Matos, Marcela, et al. “How one experiences and embodies compassionate mind training influences its effectiveness.” Mindfulness 9.4 (2018): 1224-1235

• CatariNo, FraNCiSCa, et al. “Compassion motivations: Distinguishing submissive compassion from genuine compassion and its association with shame, submissive behavior, depression, anxiety and stress.” Journal of Social and Clinical Psychology 33.5 (2014): 399 412.

• McEwan, Kirsten, and Paul Gilbert. “A pilot feasibility study exploring the practising of compassionate imagery exercises in a nonclinical population.” Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice 89.2 (2016): 239-243

• Gilbert, Paul, and Sue Procter. “Compassionate mind training for people with high shame and self‐criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach.” Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice 13.6 (2006): 353-379.

• Matos, Marcela A., et al. “Building Compassionate Schools: Pilot Study of a Compassionate Mind Training Intervention to Promote Teachers’ Well-being.” Mindfulness (2021): 1-17.

• Di Bello, Maria, et al. “The compassionate vagus: a meta-analysis on the connection between compassion and heart rate variability.” Neuroscience & Biobehavioral Reviews 116 (2020): 21-30.

• Rose, Alexandra, Ruth McIntyre, and Katharine A. Rimes. “Compassion-focused intervention for highly self-critical individuals: pilot study.” Behavioural and Cognitive Psychotherapy 46.5 (2018): 583-600.

• Kim, Jeffrey J., et al. “Neurophysiological and behavioural markers of compassion.” Scientific reports 10.1 (2020): 1-9.

• Neff, K. D. (2003b). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 85-102.